Z-Alpha: Hành trình tiếp nối

 

Sáng kiến Z-Alpha là sự tiếp nối từ những thành quả của Chương trình Nghiên cứu Internet và Xã hội – Vietnam Program for Internet & Society (VPIS), một chương trình tiên phong tại Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu liên ngành về Internet và xã hội. VPIS quy tụ các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực như Xã hội học, Luật, Báo chí và Truyền thông, Kinh tế, Ngôn ngữ học, Tâm lý học, Nhân học, Khoa học Chính trị và Khoa học Quản lý, nhằm phân tích sâu sắc các tác động qua lại giữa Internet và đời sống xã hội trong bối cảnh phát triển công nghệ số.

Được thành lập từ năm 2017, VPIS là một trong những đơn vị sáng lập Diễn đàn Internet Việt Nam (Vietnam Internet Forum) và đã tổ chức thành công các kỳ diễn đàn vào các năm 2017 và 2018. Bên cạnh đó, chương trình còn triển khai nhiều hoạt động đào tạo chuyên môn cho các nhà báo Việt Nam, tiêu biểu như các khóa học “Quản trị tin tức trong kỷ nguyên số” và “Báo chí dữ liệu”. VPIS đã xuất bản cuốn Cẩm nang Hướng dẫn kỹ năng đưa tin trong thời đại kỹ thuật số – tài liệu đầu tiên tại Việt Nam cung cấp các nguyên tắc nghiệp vụ báo chí trong môi trường truyền thông số, đồng thời cập nhật các chính sách, quy định pháp luật mới và xu hướng báo chí toàn cầu.

Trong nỗ lực thúc đẩy một không gian mạng lành mạnh, VPIS đã tổ chức hội thảo đầu tiên tại Việt Nam về chủ đề “Phát ngôn gây thù ghét”, là cơ sở cho việc Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 55/2017/QH14 để xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội dành cho các nhà cung cấp dịch vụ và người dùng tại Việt Nam.

VPIS cũng đi đầu trong việc bảo vệ trẻ em trên cả không gian mạng và ngoài đời sống thực. Thông qua hợp tác với các đối tác, chương trình đã phát hành các tài liệu hướng dẫn quan trọng như “#Netsmart – Sổ tay dành cho cha mẹ về kỹ năng bảo vệ trẻ trước nguy cơ bị xâm hại tình dục trên môi trường mạng”, “Hãy tôn trọng, đây là cơ thể tôi” - Cẩm nang trò chuyện với trẻ về cơ thể, giới hạn cá nhân và phòng tránh xâm hại tình dục.

Đặc biệt, VPIS đã thực hiện một trong những nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam về tác động của Facebook đến tâm lý người dùng (2017), mở đầu cho chuỗi nghiên cứu chuyên đề về tâm lý người dùng mạng xã hội, với sự tham gia của các học giả và nhà nghiên cứu hàng đầu trong các lĩnh vực tâm lý học, truyền thông và xã hội học.

 

 Sáng kiến Z&Alpha: Tiếp nối sứ mệnh

 

Sau khi Chương trình Nghiên cứu Internet và Xã hội chính thức khép lại, Sáng kiến Z&Alpha ra đời như một bước phát triển tiếp theo, tiếp tục sứ mệnh tiên phong và phi lợi nhuận trong nghiên cứu và hành động vì sức khỏe tinh thần của trẻ em và thanh thiếu niên trên không gian mạng. Z&Alpha tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ trọng tâm:

• Tập hợp các chuyên gia và nhà nghiên cứu trẻ liên ngành để tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu về tác động của mạng xã hội đối với trẻ em và thanh thiếu niên.
• Đưa ra các khuyến nghị và đề xuất chính sách dựa trên bằng chứng khoa học, hướng đến người dùng trẻ tuổi, phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách.
• Tổ chức các chương trình đào tạo, huấn luyện và hoạt động cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức, phát triển kỹ năng và thúc đẩy thay đổi hành vi tích cực trong giới trẻ.